Ons eiland is bijzonder, ook op de wijze waarop het wordt bestuurd. Op zich is dat niets nieuws, maar de tweede helft van 2013 is in bestuurlijk opzicht wel heel bijzonder. Burgemeester Jurrit Visser die terug moet treden vanwege zijn gezondheid. Dus een tijdelijke vervanger is aangetreden, burgemeester Rob Bats. Een nieuwe gemeentesecretaris/directeur voor het aansturen van de ambtelijke organisatie, en een nieuwe raadsgriffier om de raadsleden te assisteren. Een wethouder die zich binnen de termijn gedwongen ziet af te treden. Dus daarvoor in de plaats een tijdelijke vervanger, mevrouw Irona Groeneveld. Twee politieke partijen met persoonlijke strubbelingen waardoor een scheuring optreedt: Plaatselijk Belang Terschelling en Partij van de Arbeid. Daarmee is ook de coalitie van het toneel verdwenen, en ook een college met bestuurlijk mandaat. Bovendien verlies van raadservaring. Dat is iets waar we op het eiland al langer zuinig op moeten zijn gezien het beperkte inwonertal waaruit raadsleden moeten voortkomen en de afnemende ambities om raadslid te worden. De ambtelijke organisatie die na een reorganisatie zijn nieuwe balans nog moet vinden, inclusief persoonlijke consequenties.

Ingesproken

Het is in dát licht dat uw voorzitter voorafgaande aan de raadscommissievergadering van 1 oktober het woord vroeg: "Voorzitter, ik spreek uit het hoofd en uit het hart. Stichting Ons Schellingerland is geen politieke partij, en zal dat ook niet worden. SOS heeft als zorg het behoud van het 'eilander eigene', dus ook over het besturen ervan. Vorige week was het Springtij-festival op het eiland. Dat stond in het teken van 'kantelpunten'. Een kantelpunt is als iemand die op een stoel achterover zit te wippen. Een 'vliegenpoepje' is dan voldoende om de stoel ononmkeerbaar achterover te laten kantelen. Tijdens het Springtij-festival ging het om het verdwijnen van het Noordpoolijs dat na een kantelpunt in het klimaat nooit meer aangroeit. Ook uit de economie zijn voorbeelden genoemd. Het faillissement van Lehman-Brothers in de Verenigde Staten wordt gezien als oorzaak van de huidige financiële en economische crisis in de wereld. Maar dat was slechts een 'vliegenpoepje', want de werkelijke oorzaken zaten en zitten veel dieper. Nu naar Terschelling. De huidige onrustige bestuurlijke situatie wordt niet veroorzaakt door enkele mannen en vrouwen in de gemeenteraad die elkaar in de haren zitten. Dat is hooguit een 'vliegenpoepje". De werkelijke bestuurlijke problematiek zat en zit dieper en speelt al langer, en speelt in heel Nederland. Nu is bekend dat elke samenleving zijn regering of bestuur krijgt die het verdient. Dus als de samenleving bestaat uit 'jutters', dan is het niet raar dat het bestuur ook uit 'jutters' bestaat. Dan is het goed dat er op Terschelling een burgemeester is die ook optreedt als strandvonder. Maar het eiland lijkt nu wel af te stevenen op een bestuurlijke PanPan of Mayday-situatie. Ténzij, ten-zíj? Nee ten-wíj".

Bestuurlijke vernieuwing

In deze Miedbringer wordt wat fundamenteler stilgestaan bij de bestuurlijke problematiek rond Terschelling. Het 'kantelpunt' heeft ook te maken met wat zich al langer ook afspeelt tussen burger en politiek in Nederland: wantrouwen. De gemeenteraadsverkiezingen zijn weer in zicht (maart 2014). SOS zal in dat vooruitzicht met wat 'gedachten' komen van bestuurskundige aard onder de kop: "Bestuurlijke verneuwing op Terschelling". Misschien klinkt het wat zwaar, maar wíj moeten het sámen doen op dit eiland, anders dreigt opheffing van de gemeente Terschelling. Bij zijn afscheid waarschuwde burgemeester Jurrit Visser daar onomwonden voor. Behoud van het 'eilander eigene', waaronder een zelfstandige gemeente Terschelling, is daarom mede een SOS-opgave. En om maar direct met de deur in huis te vallen: opgaan van de gemeente Terschelling (en Vlieland) in een grotere gemeente Groot-Harlingen levert geen oplossing op. Integendeel. Meer oplossingsgerichte creativiteit is dus gewenst. Dat verlangt wel wat van de directe betrokkenen, met name binnen de gemeente, maar ook daar buiten. De uitdaging en verantwoordelijkheid daartoe ligt op Terschelling met zijn bestuurlijke 'status aparte'. Dat biedt wellicht openingen, maar vereist innovatie, mogelijk als 'pilot' voor andere gebieden in Nederland.

O Schylge, O Dellewal

Eveneens in oktober speelde in de gemeenteraad - met het nieuwe zaken-college - de verkoop van gemeente-gronden op Dellewal aan de heer Westers, voor uitbreiding van zijn hotel Schylge. Deze verkoop- en bouwplannen waren nog niet eerder in de openbaarheid gebracht. Ze zeggen dat de gemeente plotseling haast had met die verkoop, omdat zij vreest terecht te komen in een zogenaamde Artikel-12-status: min of meer 'onder curatele gesteld' door de provincie, of door nieuwe rijksregels, vanwege haar niet sluitende begroting 2014, danwel haar af te boeken grondspeculaties uit het verleden. Zeggen ze. Behalve dat SOS tegen verdere hotelbouw aan Dellewal in het geweer is gekomen, is ook sprake van een vorm van bestuurlijke vernieuwing, een 'kantelpunt', doordat een viertal eilander vrouwen het initiatief heeft genomen die ontwikkeling te stuiten door de Dellewal-gronden van de gemeente te willen kopen met als doel de natuurlijke status van de unieke baai van Terschelling te handhaven als een soort 'collectief erfgoed'. Dus geen verdere bebouwing op Dellewal. In deze Miedbringer leest u meer over dit bijzondere initiatief onder de naam Stichting Natuurherstel Baai Dellewal (www.baaidellewal.nl).

Een ernstig woord tot vrije mensen

Met het stukje 'O Schylge, O Dellewal' in de Harlinger Courant en De Terschellinger in oktober greep SOS terug naar de tekst van Cees Doeksen uit 1962 "Een ernstig woord tot vrije mensen", dat ook in de Jublieum-Miedbringer van afgelopen december stond afgedrukt. Citaat: "Bedenk, dat er thans reeds voor Terschelling plannen bestaan tot het bouwen van zomerhuizen in bouwlagen. Dit om ruimte te besparen. Jawel, totdat er massa's van deze steenklompen worden neergegooid, dan is met de ruimte ook de hoogte bedorven. En worden er thans niet reeds grote percelen te koop gevraagd?". SOS is in 1962 opgericht om op Terschelling verdere grootschalige appartementen- en hotelbouw te voorkomen. Dat speelt dus nog steeds. SOS richt zich op behoud en ontwikkeling van het 'eilander eigene' in brede zin. Het unieke aanzicht en uitzicht op de baai Dellewal en de haven van West-Terschelling valt daaronder. Zij is daarom fel tegen de recent uitgelekte plannen voor uitbreiding van Hotel Schylge. Genoeg is genoeg. Als eilander gemeenschap moeten we voor geheel Dellewal (inclusief voormalig hotel 'Victoria') zoeken naar een invulling die recht doet aan de historische, landschappelijke, natuurlijke en emotionele waarden van dit publieke Terschellinger Erfgoed. Deze parel. De gemeente behoeft daarbij kennelijk steun. De besluitvorming moet richting burger transparanter. SOS steunt initiatieven voor een publieksactie en planvorming gericht op 'natuur', indachtig het Terschellinger volkslied "O Schylge"(....).

ANBI

Veel eilanders en eilandliefhebbers ging met bovenstaand stukje de ogen open. Het SOS-bestuur hoopt dat eilanders en eilandgasten de stap willen overwegen naar een donateurschap van SOS, als ze dat nog niet zijn. Want SOS staat al ruim 50 jaar op de bres voor dit bijzondere eiland, zonder een politieke partij te zijn. U kunt ook familie, vrienden, huisgenoten, buren als Kerst- of verjaarscadeau een donateurschap cadeau doen. Het kost 15 euro per jaar, maar meer is welkom om onze activiteiten te bekostigen. SOS is een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Dat betekent dat giften afgetrokken kunnen worden van de inkomstenbelasting en legaten niet belast worden. SOS wil graag meer donateurs verwelkomen. Er is veel werk te verzetten. In toenemende mate moet SOS corrigerend optreden door bezwaar- en beroepschriften in te dienen tegen té ondoordachte gemeentelijke besluiten, ook al zijn ze 'democratisch' tot stand gekomen. SOS is daarbij niet zozeer ergens tégen, maar ergens vóór: het behoud van het 'eilander eigene', een eigen authentieke identiteit. Dat is een kostbaar iets, gewaardeerd door veel eilandgasten. Het levert dus ook nog geld en werkgelegenheid op. Als SOS hebben we daarom reeds een eerste donatie gedaan om de stichting BaaiDellewal door de opstartfase te helpen en een certificaat voor een stukje Dellewal 'aangeschaft'. Graag roep ik onze donateurs (en andere eiland-liefhebbers) op kennis te nemen van het bijzondere initiatief en ook individueel te kijken wat de mogelijkheden zijn voor steun.

Hilmar Schurink, voorzitter SOS.

Dit artikel is verschenen in De Miedbringer, 52, december 2013, 1312-188, pag. 4 - 7