In dit Kerstnummer deze keer geen voor-woord van de voorzitter, maar een na-woord. Als ‘na-denkertje’ en afsluiting van een bewogen jaar. Bewogen omdat wereldwijd het spanningsveld tussen democratie en politiek duidelijk is geworden, als een soort kantelpunt: Trump, Brexit, Turkije, Rusland, Syrië, Irak. U herkent dit rijtje – omgekeerd - wel uit mijn voorwoord in De Miedbringer van augustus. Met de duiding die ik er aan gaf: een sociopathisch tijdsgewricht. Integriteit lijkt op zijn retour.

Op ons bijzondere eiland hebben we te maken met ‘Ome Gerritje’. En dan bedoel ik niet onze traditionele volksdans. In de jubileum-Miedbringer van 4 jaar geleden vanwege 50 jaar SOS schreef ik: “Als de gemeenteraad, het college en de ambtelijke organisatie – in de bestuurlijke duale structuur vanaf 2002 – zich qua verantwoordelijkheid achter elkaars rug verschuilen, dan krijgen we een soort ‘tribale regendans’ waar de burger alleen maar naar mag kijken, maar aankomen niet. Als bovendien projectontwikkelaars met grote hoofdkantoren en dito bonussen – met een eigen agenda, maar zonder democratische verantwoordingsplicht – zich bij die ‘volksdans’ aansluiten, dan krijgen we een soort ‘Ome Gerritje’, met veel heen en weer gedraai”.

In het verslag van de donateursbijeenkomst op 16 september heeft u gelezen dat daar is gesproken over Bestuurlijke Bespiegelingen op Terschelling, en vooral over wat de rol van SOS zou kunnen zijn. Dit betekent niet dat de gemeente niets goed doet. Gelukkig gaat 80% geruisloos wel goed. Maar onderwerpen die de openbare ruimte en het algemeen belang betreffen - de goede ruimtelijke ordening - willen nog wel eens tot spanningen leiden. En dat zijn nu juist de onderwerpen waar SOS voor staat. U heeft enkele voorbeelden gelezen in het hoofdstuk Actuele Onderwerpen.

Dat ons traditionele gemopper over politiek versus democratie en burgerparticipatie niet louter Terschelling betreft blijkt uit andere initiatieven de laatste twee maanden. Niet toevallig in deze bewogen tijd. Eind oktober kondigde een landelijke groep van enkele honderden lokale bestuurders, raadsleden en wetenschappers de campagne ‘Code Oranje’ aan. “De partijpolitieke representatieve democratie is op zijn retour”, zegt burgemeester Blase van Vlaardingen, de zegsman van deze groep. “De huidige onvrede over politici en de maatschappelijke polarisatie roepen om een nieuwe democratie, waarin ook burgers in de raad een stem en invloed hebben, buiten de verkiezingen om”. Ik verzin dit niet zelf, maar het staat in de kranten van 26 oktober 2016.

Die oproep staat niet op zichzelf. Begin november is bijna Friesland-breed (de gemeenten Harlingen en Terschelling deden niet mee) een grote burgermanifestatie gehouden onder de naam ‘Friesedorpentop’. De landelijke organisatie G1000 heeft na uitnodiging en opgave ruim 500 bewoners (geen politici) van Friesland geselecteerd om een dag lang te discussieren over de toekomst van het platteland en de dorpen in Friesland. Daarbij ging het natuurlijk vooral om de ‘inhoud’, de leefbaarheid. Maar het was ook een signaal aan ‘de politiek’ dat ze op dit vlak steken hebben laten vallen. De burger wordt geactiveerd. Dit past ook in het beeld van ‘Code Oranje’. In die Friesedorpentop bracht ik de zelfredzaamheid van het ‘eiland-dorp’ Terschelling in als perspectief voor de ‘dorps-eilanden’ in Friesland: collectieve verantwoordelijkheid.

Toevallig - en niet te negeren - hielden in november ook alle bibliotheken in Nederland een leesactie met drie speciale ’weggeef boeken’ met als onderwerp ‘democratie’. Met daaraan gekoppeld een gesprek met de burgemeester rond een kopje thee in de Bieb. Op Terschelling was dat op de Day-After, na de verkiezing van Trump op 11/9 tot nieuwe wereldleider van de VS. Democratie bij uitstek (...). Aan de orde kwam de burgerparticipatie rond Baai Dellewal.
In deze lijst hoort ook het initiatief van Staatsbosbeheer genoemd te worden: ‘Echt Terschelling’, voor regelmatige internet-enquêtes onder burgers en eilandliefhebbers. De enquêtes tot nu toe (onder enkele honderden personen) gingen vooral om het taakveld van Staatsbosbeheer: de fietspadenstructuur, feesten in de natuur, begrazing. Maar dit instrument zou heel goed eiland-breed en burger-breed ingezet kunnen worden, ook door de gemeente voor onderwerpen van algemeen belang. Dit om het democratisch manco tussen politiek en burger in te vullen. Dialoog of discussie met burgers vinden niet in de gemeenteraad plaats. Ook de commissievergaderingen zijn daarvoor niet geschikt.

Tot slot in deze reeks over democratie een citaat van Jacques Wallage, oud-burgemeester, in het Financieel Dagblad van 24 september 2016: “En waar de overheid vast zit aan het opleveren van een product, een besluit, een wet, een dienst, zo wil de burger erkenning, gehoord worden, serieus worden genomen. De overheid kan wel wat nieuwsgieriger zijn naar wat de burger beweegt”.

Tijdens de donateursbijeenkomst wees ik de politieke partijen op Terschelling op hun verantwoordelijkheid om daar invulling aan te geven. De burger verwacht van de politiek dienstbaarheid, niet alleen machtspelletjes. Zwarte Piet mag niet meer. SOS kiest een andere rol. 

Aan het slot van deze Kerst-Miedbringer wens ik namens het SOS-bestuur alle lezers prettige feestdagen en veel voorspoed in het nieuwe jaar. SOS blijft in alle dynamiek en beweging op de bres staan voor dit bijzondere eiland!

Hilmar Schurink, voorzitter SOS.

Bron: De Miedbringer, jaargang 55, december 2016, 1612-197, pag. 30 - 31