Bijzonder Terschelling: Vergelijking

Door SOS op do, 01/08/2013 - 14:13
Het beeld van Willem Barentsz op Vardö

Het beeld van Willem Barentsz op Vardö

In de vorige Miedbringer stond een artikel 'Terug naar het eiland', dat voor een goed verstaander over de toekomst van Terschelling ging. Op dat moment kon de redactie niet achterhalen wie de auteur was van dat artikel, en waarin het gepubliceerd was. Omdat het zo uitgesproken visionair en actueel was hebben we toch besloten het te plaatsen. Wouter van Dieren maakte ons er op attent dat hij de schrijver was van dat stuk, dat al in 1977 gepubliceerd was in zijn boek 'Natuur is Duur'. Dus vanaf deze plaats alle dank en hulde aan Wouter van Dieren voor zijn vooruitziende blik.

Norderney

Wouter van Dieren heeft ook een bijdrage geschreven voor de Jubileum-Miedbringer. Hij verwijst daarin naar zijn inleiding op een Waddencongres op Norderney: "Dat eiland bestaat uit een karakterloos stadje vol kuurhotels, een vliegveld voor charters met kuurtoeristen, een haven en veel duin". Uw voorzitter zat dit voorjaar op de veerboot naar Harlingen toevallig naast een Duits echtpaar dat van oorsprong van Norderney kwam. Het gesprek kwam op het verschil tussen Norderney en Terschelling. Aan de hand van een kaartje op de laptop werd uitgelegd dat Norderney grofweg half zo groot is als Terschelling. Het echtpaar vroeg hoeveel toeristische bedden Terschelling heeft. Ik antwoordde: "Ongeveer 20.000, afhankelijk hoe je telt". Waarop ik als antwoord kreeg: "Op Norderney zijn dat er 50.000, vooral in grootschalige hotels". We kwamen vervolgens te spreken over het wonen op Terschelling, en met name over het kunnen kopen van een woonhuis. Op Terschelling geldt een grens voor 'vrije vestiging" vanaf 273.000 euro, net in die week verhoogd tot 375.000 euro. Op Norderney geldt zo'n restrictie niet, vertelde het echtpaar, met als gevolg dat vrijwel alle (woon)huizen die te koop komen in handen zijn van Duitsers van de vaste wal. Gevolg daarvan is weer dat personeel dat voor het draaiende houden van de hotels, restaurants en winkels vooral in Norden aan de vaste wal woont, 's morgens met de eerste boot moet worden aangevoerd en 's avonds weer naar huis gaat met de laatste boot. De conclusie was dat Terschelling het nog niet zo gek heeft gedaan. Ten slotte ging het over de overtocht naar Norderney, die net zo lang duurt als naar Schiermonnikoog (drie kwartier). Dit zonder dat rederij Frisia-Norden ook maar concurrentie zou dulden op haar rendabele lijnen. Ze houdt alles stevig in de hand. Dus hoe de Europese regelgeving dáár werkt is ook niet helemaal duidelijk.

Vardö

Een heel andere ontwikkeling speelt zich af op het eiland Vardö, partnergemeente van Terschelling in het uiterste noordoosten van Noorwegen. Met een standbeeld van de echte Willem Barentsz (!) op de kade. Op Vardö geen overvloed aan toerisme of een beddenproblematiek. Eerder het omgekeerde. Het eiland heeft moeite economisch het hoofd boven water te houden, nadat een groot deel van de militaire bemensing na het einde van de Koude Oorlog is vertrokken en de visserij in de Barentszee door overbevissing aan banden is gelegd. De gemeente Vardö en de provincie Varanger hebben hun ogen gericht op toeristische ontwikkeling, maar dat komt maar moeilijk van de grond, ondanks de tunnel naar het eiland die is gebouwd in plaats van een veerboot. Een nieuw gebouwd (houten) hotel in een nabijgelegen - verlaten - vissersdorp heeft zelfs haar opening niet met gasten kunnen vieren: reeds failliet.

Wat kan Terschelling daarvan leren?

Dat het economisch tij weleens voor lange tijd tegen kan zijn, dat ongebreideld geloof in toeristische groei zijn grenzen kent, en dat we zelfs met 'krimp' moeten leren omgaan. Ongetwijfeld staat nu op Norderney een deel van de hotellerie in het hoogseizoen leeg, net als op Vardö en net als op Terschelling. Projectontwikkelaars die Terschelling hebben ontdekt voor hun bouwdrift kunnen dus beter nog een nachtje slapen of iets anders zoeken. Bouwen voor de leegstand om belastingtechnische redenen, om 'compensabele verliezen' te creëren, is niet in het belang van de eilander economie. Of het eiland nu Norderney, Vardö of Terschelling heet. Lees nog eens het artikel 'Terug naar het eiland' van Wouter van Dieren in de vorige Miedbringer. Dit is voor de komende gemeenteraadsverkiezingen een belangrijk kompas. Toeristen komen niet omdat er 'veel-meer-meest' logiesaccomodatie is, maar omdat het eiland 'meer te bieden' heeft. Kwaliteitsverbetering vraagt niet langer om meer en grotere accomodaties, maar om kwaliteiten die zitten in andere zaken of 'productelementen', zoals een 'gaaf', onaangetast landschap, unieke natuur, eigenwaarden, unieke ervaringen en authenticiteit. Dat werkt onderscheidend in een toeristische markt die krimpt. Die meerwaarde mist Norderney door haar bouwdrift in het verleden. En op Vardö zijn de bijzondere kenmerken nog niet marktgericht benoemd en vanuit een collectieve visie ontwikkeld.

Hilmar Schurink, voorzitter SOS.

Dit artikel is verschenen in De Miedbringer, 52, augustus 2013, 1308-187, pag. 4 - 6.