Onder het motto 'Overpeinzingen van een SOS-donateur" de volgende bijdrage van Henk van Tol. Het plaatsen van deze ingezonden brief wil niet zeggen dat alle SOS-standpunten hierin verwoord worden. SOS geeft graag de ruimte aan hen die onze stichting steunen, echter op verantwoordelijkheid.
TBT
Onlangs droomde ik dat ik voor het hekje stond. De rechter vroeg speciaal mijn
aandacht voor het vonnis. Ik mocht kiezen: TBR (straf) of TBT (opvoedende
maatregel) Voor ik antwoord kon geven, schrok ik wakker. Wie voor die keuze
gesteld wordt, zal niet lang hoeven te aarzelen.Ter Beschikking Terschelling is
een verruiming van ervaringen. Daags na herdenkingsdag nine eleven was het
zover. Vele jaren rijd ik al via de Afsluitdijk noordwaarts. Ditmaal op zondag. Dat
heeft voordeel: weinig wegverkeer. Het nadeel op deze mooie zondag : meer
waterverkeer. Nimmer hoefde ik in 1 rit voor beide sluizen (Stevin en Lorentz) éé
te wachten. Ditmaal wel. Totaal oponthoud vijfentwintig minuten, maar toch nog
tijd genoeg om voor de afvaart chef Marco Poldervaart van het Havenmantsje namens zijn collega Wim Klerks (Tussen Kaag en Braassem) te groeten. Een zonnige
overtocht. Tijdens de vaart zien we hoe Max in Monza crasht. Nog een unicum:
als laatste rijd ik de Willem Barentsz af.
Een activiteit die ik nooit oversla op Terschelling is buitendijks fietsen langs het
wad. Ditmaal van Hoorn naar Kinnum. Windstil, lichtbewolkt, een bijna drooggevallen wad met duizenden fouragerende vogels en slechts twee tegenfietsers.
Om zolang mogelijk van het wijdse uitzicht te genieten houd ik het tempo laag.
Bij de Waddenparel verlaat ik het fietspad. De stilte wordt verbroken door een
traumaheli. Met een sierlijke boog benadert het gele gevaarte de helihaven naast
het sportveld in Midsland. Vanaf de Hoofdweg zie ik ze staan: de gele ambulance
en zijn luchtcollega. “s Middags komt de heli nog een keer. Ook het strand wordt
bezocht: Midsland aan Zee. Het valt moeilijk voor te stellen dat bij de strandovergang in de toekomst een badhotel/appartementengebouw zal staan op basis van
een bestemmingsplan uit 1986 (!) Het vorige exemplaar is in 1943 op bevel van de
Duitsers afgebroken. De bestemming bleef in tact.
Literatuur over Terschelling is in twee boekwinkels en bij de Boekenboer volop
voorradig. Van het recent verschenen “De man die nee zei.” heb ik via de uitgeverij al drie weken een gesigneerd exemplaar in huis. Ik bedwing me en lees
deze microgeschiedenis pas op het eiland. Een pageturner. De grove lijn vind je in
Johan van de Wals magnum opus : ‘We vieren het pas als iedereen terug is” uit
2007 (pagina 171/172). De eigenaar van het enige Friese paard toen op het eiland,
landbouwer Lammerts van Bueren, wordt anno 2021 meer recht gedaan.
Terschelling en de Duitse bezetting is een heikel thema. “Terschellingers en
Duitsers beten elkaar niet” volgens Van der Wal. Ondergronds verzet was met
zoveel Duitse soldaten op het eiland een onbegonnen zaak. Accommodatie lag voor
de hand. Wanneer gaat die over in collaberatie ? Wij aten in 1975 voor het eerst
in “De Drie Grapen”. Na thuiskomst vertelde ik dit aan de beheerder van het
park. Zijn vraag: “Heb je bij Fopma gegeten?” klonk op een toon alsof wij een
overtreding begaan hadden. Volgens hem had Fopma zich in WO II teveel met de
Duitsers ingelaten. Hoe kon ik dat weten of beoordelen? Fopma, pofbroek dragend en pijprokend (!) had zich een vriendelijk gastheer getoond.
Weinig badgasten volgen de gangen van de Terschellinger gemeenteraad vermoed ik. In de zeventiger/tachtiger jaren van de vorige eeuw was ik abonnee
van de raadstukken. Tevens was ik donateur van Stichting Ons Schellingerland.
Daarna was er een pauze die in 2011 verbroken werd. Indien er raads-of partijbijeenkomsten waren gepland gedurende mijn verblijf dan woonde ik die bij. Tot
Covid 19 roet in het eten gooide. Soms maakte ik gebruik van spreekrecht of
stuurde een “zienswijze“ in. Mijn Terschellinger kronieken is liefhebbers niet
onthouden. Niet elk Terschellinger raadslid is toegerust om “van de wal” commentaar te vernemen. Het presidium treedt nogal eens onnodig op als Sanhedrin.
De huidige raadscommissievoorzitter heeft lange tenen en bewaakt als een
Cerberus dan wel niet de onderwereld van het eiland, maar het eilander college.
Zij staat op haar denkbeeldige strepen en geeft zichzelf daardoor impliciet een
brevet van onvermogen. Het internet verhult dergelijk optreden niet voor de
buitenwereld.
De raadsvergadering 15 september, fysiek maar zonder publiek, valt in één motto
weer te geven: “Zullen we het een volgende keer beter doen?” (Jan Smit, PBfractievoorzitter bij agendapunt 7, achtervangovereenkomst Waarborgfonds Sociale Woningbouw). Menig raadslid dat het niet begreep. Op zich niet erg, maar
laat je dan vooraf via de griffie door de behandelend ambtenaar voorlichten.
Actieve voorlichting is bestuurlijk zwak ontwikkeld Geen ingekomen stukken op
de site. Mag je opvragen!!! Agendapunten raadplegen tijdens de uitzending vergt
twee apparaten. B&W besluiten op de site zonder toelichting. Het contract met
Terschelling TV wordt een jaar verlengd. Straks wordt de raad weer voor het blok
gezet. Planning is niet de sterkste zijde. De griffie is bereidwillig maar, afhankelijk
van aanlevering stukken.
De specialiteit van deze raad: motie vreemd aan de orde van de dag, werd weer
twee keer geserveerd, maar voor het kijklustig volk pas achteraf op de site
geplaatst. Toen ik daags tevoren bij een raadslid informeerde of er nog moties
vreemd in de pijplijn zaten, wilde zij er geschokt niets over loslaten. Participatie
en transparantie zijn er nog onvoldoende doorgedrongen. Waar beslotenheid
heerst en de bevolking dom gehouden wordt, valt er op bestuurlijk Terschelling
nog veel te ontginnen. Daaraan kan een nieuwe burgemeester een flink steentje
bijdragen.
Bij de motie preventief borstonderzoek was leentjebuur gespeeld. Stedebroec
nam de motie al in mei aan, Vlieland 6 september. De VVD-motie fikkie stoken,
een Terschellinger traditie, kan tot gevolg hebben dat volgend jaar weer een brok
natuur in de hens gaat. Duurzaam Terschelling! O ja, dat badhotel op het duin bij
Midsland aan Zee. Zou de Raad van State nu wel akkoord gaan? Over twee/ drie
jaar zullen we weten of de strandovergang ontsierd wordt door een gebouw met
de omvang van “De Friesland”.
Ook al wordt er zonder publiek vergaderd, wandelgangen zijn er overal en altijd.
Zo zou wethouder Haringa (PvdA) geen tweede termijn begeren; is er een
initiatief om een D66-afdeling op te richten, dat ten koste kan gaan van de twee
lokale partijen. Blijft het dorpshuis de Stoek bestaan? Verduurzaming kost de
gemeente geld. Alternatief: afbreken en woningbouw plegen. Om Oost maken de
dorpen Lies, Hoorn en Oosterend er gebruik van. Wordt er nog om een mening van
de dorpelingen gevraagd of wordt het slikken of stikken voor de raad?. Wandelgangennieuws is vluchtig en blijkt vaak op drijfzand gebaseerd te zijn. Daar wordt
bij Midsland aan Zee nu juist voor gewaarschuwd .De bestrijding van de watercrassula, in 2013aangetroffen in Natura 2000 gebied, is nog volop gaande. Een
miljoenenproject.
Historische kennis over Terschelling vind je in vele publicaties. Actuele kennis
ligt “op straat”. Ik ben in de gelegenheid een aantal Terschellingers te spreken.
Ieder vanuit eigen achtergrond vertellen ze niet alleen feiten, maar ook hun
beleving daarvan. Een gesprekspartner, we hadden elkaar een flink aantal jaren
niet gezien, herkende mij aan mijn stem nog voor hij mijn gezicht gezien had.
De zonovergoten vrijdag nodigt uit tot een fietstocht om Oost. In anderhalf uur
op mijn gemak langs de hoofdweg naar de Wierschuur en terug via de binnenduinrand. Het pand Hoofdweg 105 te Lies blijkt bouwkundig aangerand. Alsof er
aanhangwagen tegenaan is gereden en niet meer weggehaald. Nog erger is de
Groene Weide te Hoorn. Voor de twee gevels is een monstrueus aquarium
geplaatst; hier is sprake van bouwkundige verkrachting. De dranklust te Oosterend houdt geen gelijke tred met de bergingscapaciteit voor de lege emballage.
Rond de glascontainer tegenover de Zeekraal staat op zaterdag een batterij lege
flessen geparkeerd. Benieuwd hoe dat op zondagavond zal zijn. Ik heb de indruk
dat de recreatieverblijfsmogelijheden om Oost behoorlijk zijn uitgebreid. Er staan
chalets bij die, zeker wat kleur betreft, niet in de groene binnenduinrand passen.
Wat zou het Eilandakkoord 2018-2022 hierover melden?
Wie dit achttien tellende PvdA/VVD- werkstuk raadpleegt slaat de schrik om het
hart. Het doet me denken aan een overvol verlanglijstje van een kind voor Sinterklaas. Hoe staat het met de bouw van die 135 extra woningen? En de gewenste
nieuwbouw van een brandweergarage? Hoe zit het met de onderzoeken naar
alternatieve routes voor het landbouwverkeer door de dorpen? Zo zijn er nog
vele vragen te stellen. Een raad kan meer vragen dan de ambtenarij kan behap-
pen. Lijkt mij in 2022 niet op deze wijze voor herhaling vatbaar. Een van de
ondertekenaars is het te machtig geworden. Zij heeft de pijp aan Maarten gegeven.
Terschelling staat van 22 t/m 24 september weer in het teken van het Springtijforum (zie de Springtij-site). Centraal thema: een duurzame toekomst. Zou daar
de wens tot traditioneel fikkie stoken ook bij horen? Wellicht kunnen de twee
deelnemende PvdA-raadsleden dat eens vragen. Als inwoners van Terschelling
hoeven zij als deelnemer maar 49 euro te betalen. Voor de liefhebbers: luister de
Jortcast 356 met Wouter van Dieren (80), lid van de club van Rome, oprichter
Milieudefensie en initiatiefnemer Springtij.
Mijn Terschellinger manco is nog niet verholpen, de tijd verstrijkt er twee maal zo
snel als aan de wal. De dag van vertrek is net zo zonnig als die van aankomst. Nu
als een na laatste van de boot. De sluizen werken dit keer mee. Voorjaar 2022 het
tiende lustrum. Daar is niets op tegen, mits Gods zegen daar op rust (Reve).
Henk van Tol.
(badgast sinds 1972)