Verslag door Rijkswaterstaat van de bijeenkomst met als onderwerp de toekomst van de Tonnenloods op West, op 4 april 2019 in hotel Schylge. 

Opening door Jeltje Hoekstra, wethouder gemeente Terschelling

 Jeltje Hoekstra heet alle aanwezigen welkom. Vorig jaar november was de
vorige bijeenkomst over de Tonnenloods. Het is goed om weer met
belangstellenden bij te praten over de ontwikkelingen die sindsdien
hebben plaatsgevonden. Het project Tonnenloods kan niet verder zonder
inbreng van eilanders. Oeds Westerhof, tijdens de vorige bijeenkomst
geïntroduceerd als kwartiermaker, is daartoe ook met eilanders in
gesprek. Drie partijen zijn opdrachtgever voor De Tonnenloods, zij
vormen samen een stuurgroep. Dit zijn de gemeente Terschelling,
Rijkswaterstaat en Staatsbosbeheer.

Zjèf Budé, projectleider Rijkswaterstaat
 Zjèf Budé geeft aan dat het gebruik van de loods door Rijkswaterstaat
afneemt. Dit biedt kansen om het deel dat niet wordt gebruikt te
ontwikkelen. Vroeger was de betonning van staal. Tegenwoordig is de
betonning gemaakt van kunststof. Dit materiaal vergt minder onderhoud.
 Het doel is om in de Tonnenloods een informatiecentrum en
beleefcentrum te realiseren. Om dit mogelijk te maken moet het pand
worden opgeknapt. Eind 2019 en begin 2020 wordt het pand verbouwd.
Bij deze verbouwing staat duurzaamheid voorop. Het kleine gedeelte aan
de rechterzijde van het pand (gezien vanaf de Waddenzeekant) blijft in
gebruik door Rijkswaterstaat.
 De buitenkant van het pand wordt aangepakt. Dit betreft onder meer de
kozijnen, deuren, de gevel en het dak. Ook wordt ervoor gezorgd dat de
loods voldoet aan de brandveiligheidseisen. Op dit moment voldoet het
pand hier niet aan.

Oeds Westerhof, kwartiermaker
 Oeds Westerhof geeft aan dat bij de ontwikkeling van de loods wordt
voortgeborduurd op de plannen die eerder door Tinker zijn opgesteld en
op de plannen die er lagen van de gemeente Terschelling,
Staatsbosbeheer en Rijkswaterstaat.
 De ingang en uitgang van de loods zijn gepland aan de Waddenzeekant.
Hiervoor is gekozen om overlast voor omwonenden van de loods te
beperken. Daarnaast biedt een uitgang aan de Waddenzeekant het
voordeel dat bezoekers niet direct op straat belanden, maar op het
pleintje aan de voorkant van de loods. De buitenruimte wordt ook in de
herontwikkeling meegenomen.
 Het dak van de loods is in slechte staat en wordt vervangen. Om
geluidsoverlast van activiteiten in de loods voor de omgeving te
voorkomen wordt het dak geïsoleerd. Hetzelfde geldt voor de achterwand
en zijwand. Tevens worden op het dak zonnepanelen geplaatst. Er wordt
nog besloten of er lichtstraten in het dak komen. Bij deze keuze speelt de
visie van de architect een rol.
 Het is van belang dat de twee functies in het gebouw (werkzaamheden
door Rijkswaterstaat en het informatiecentrum en beleefcentrum) elkaar
niet in de weg zitten. Om hiervoor te zorgen worden de kantoren en de
werkruimte in het gedeelte van Rijkswaterstaat omgedraaid. De
werkruimte wordt verplaatst naar de rechterzijde (gezien vanaf de
Waddenzeekant). De kantoorruimte komt links daarvan en fungeert als
buffer.
 Oeds Westerhof benadrukt dat de Tonnenloods geen ‘aangeharkte’,
strakgetrokken loods wordt. Het industriële, ruwe karakter blijft
behouden.
 De Tonnenloods gaat ruimte bieden aan grote groepen (1000 man staand,
500 zittend). Op dit moment bestaat er op Terschelling geen voorziening
die deze aantallen faciliteert.
 In de loods komt ondersteunende horeca. Er wordt geen nieuwe,
zelfstandige horecavoorziening gerealiseerd. In het concept is de
basisapparatuur die nodig is voor horeca aanwezig. Cateraars van het
eiland kunnen hierop intekenen per evenement. Op deze manier is de
catering flexibel en heeft deze toegevoegde waarde voor de ondernemers
op het eiland.
 De voormalige spuiterij kan als tentoonstellingsruimte dienen. De grote
hal wordt de expositieruimte en congresruimte. Uitgangspunt bij de
herontwikkeling is dat de bestaande structuur zoveel mogelijk in stand
blijft. De bestaande structuur wordt gecombineerd met flexibele en
onderscheidende elementen.
 De aquaria van het Centrum voor Natuur en Landschap kunnen niet
verhuisd worden. Deze zouden opnieuw opgebouwd moeten worden in de
Tonnenloods. Hiervoor is nog geen oplossing.
 In loods worden beamers geplaatst. Deze beamers beschijnen de wanden,
de vloer en het plafond. Met de beamers worden steeds veranderende,
filmische beelden geprojecteerd. De beelden interacteren met de
bezoekers. Wanneer een bezoeker bijvoorbeeld de wand aanraakt,
verandert het beeld. Met de projecties worden verschillende sferen
neergezet. Daarnaast kan ingespeeld worden op de actualiteit. Denk
hierbij aan de containerramp. Hiermee wordt ook de kwetsbaarheid van
het Unesco Werelderfgoed getoond. Het voordeel is dat er geen spullen in
de loods hoeven te staan. Dit sluit aan bij de flexibiliteit van het concept.
 Ook wordt met de beamers steeds wisselende informatie geprojecteerd
die raakt aan de werkzaamheden van Staasbosbeheer, Gemeente
Terschelling en Rijkswaterstaat. Bijvoorbeeld over de natuur op
Terschelling. Tevens kan het worden gebruikt voor educatieve spelvormen
of om bijvoorbeeld te vertellen over de historie van Terschelling. De
projectiemogelijkheden zijn van toegevoegde waarde voor de toekomstige
congresfunctie en vergaderfunctie van de Tonnenloods. Op dit moment is
er in Nederland geen vergelijkbaar concept.
 Al met al wordt een flexibel concept neergezet, dat van toegevoegde
waarde is voor het eiland, waarvan de eilanders meeprofiteren en waarbij
de loods de uitstraling en de sfeer behoudt die ze nu heeft.
Bestemmingsplan door Wim van Schoonhoven, gemeente Terschelling
 Er moet een bestemmingsplanwijziging plaatsvinden om het project
mogelijk te maken. Wim van Schoonhove geeft aan dat het niet de
intentie is om het gebouw radicaal aan te passen. Het wordt niet groter of
kolossaler.
 Op dit moment wordt door de gemeente gewerkt aan het
bestemmingsplan. De gemeenteraad moet er eerst mee instemmen
voordat het bestemmingsplan wordt vrijgegeven voor inspraak. Dit
gebeurt naar verwachting in september 2019. Daarom moet in juni 2019
het conceptbestemmingsplan klaar zijn. Vervolgens wordt het
bestemmingsplan vrijgegeven. Iedereen die vindt dat er iets niet goed is
aan het bestemmingsplan kan dan een zienswijze indienen. Op deze
zienswijze wordt een reactie geschreven. Vervolgens gaat het eventueel
gewijzigde bestemmingsplan met de zienswijzen naar de gemeenteraad.
Er wordt aangegeven hoe de zienswijzen zijn gewogen. De gemeenteraad
stelt het bestemmingsplan vervolgens wel of niet vast.
 Indien er vervolgens belanghebbenden zijn die vinden dat zij onvoldoende
gehoord zijn, dan kunnen bezwaarprocedures en vervolgens
beroepsprocedures worden opgestart.
 De bestemming van het pand wordt uitgebreid. Nu rust er een
bedrijfsbestemming op. Deze wordt uitgebreid met de bestemming
cultuur en evenementen. In het bestemmingsplan worden onder meer
zaken opgenomen over parkeren, de verkeerssituatie en het stallen van
fietsen. Voor toekomstige evenementen die inpandig zijn en geen
buitengewoon beroep doen op de omgeving, hoeft niet elke keer apart
een vergunning aangevraagd te worden.

Antwoorden op vragen vanuit het publiek
 Is er al contact met een bedrijf dat het concept met de beamers en de
presentatie kan maken?
 Ja, er is contact gezocht met een leverancier. Er is standaard
software om dit soort dingen te maken. Er is ook contact met een
bedrijf dat de hardware (de beamers) kan leveren. Niettemin wil het
project zich in deze fase nog niet verbinden aan één marktpartij.
 Je praat hierbij over grote bedragen.
 Dat klopt, het is geen goedkope voorziening. De kosten zijn nog niet
doorgerekend. Niettemin moet een beroep worden gedaan op het
Waddenfonds voor financiële ondersteuning. Het concept kan niet
gefinancierd worden uit de geplande lopende exploitatie van de
gemeente Terschelling. De financiering is nog niet rond. De
financieringstermijn is een van de belangrijke risico’s.
 Hebben jullie ook nagedacht over een extra bouwlaag in de vorm van een
kelder? Zodat er meer ruimte ontstaat.
 Nee, het realiseren van een kelder is geen reële optie. Deze zou dan
uitgegraven moeten worden.
 Is het ook een innovatief concept voor de toekomst? Zit het ook zo in
elkaar dat je nieuwe technieken kunt toepassen?
 Er moet onderscheid gemaakt worden tussen de hardware en de
software. De hardware (beamers) gaan rond de tien jaar mee. De
software dient regelmatig geüpdatet te worden. De verwachting is
dat het een concept is dat minimaal tien jaar meegaat.
 Aangegeven werd dat nog niet alle vragen zijn beantwoord. Is er de
intentie om deze wel te beantwoorden?
 De intentie is er absoluut. Bij het beantwoorden van een vraag kan
het altijd ja en nee zijn. Er wordt serieus onderzoek gedaan naar de
functies van het Centrum voor Natuur en Landschap. Echter, de
eindconclusie kan zijn dat het niet past, of dat het wel past, onder
bepaalde voorwaarden. Op deze vraag wordt een beargumenteerd
antwoord gegeven.
 Kunt u een inschatting geven van het aantal bezoekers en het aantal
evenementen?
 De uitgangspunten vanuit de opdracht van de gemeente
Terschelling worden gehanteerd. De verwachting is honderdduizend
bezoekers per jaar, waarvan zestigduizend betalend.
 Het belevings- en informatiecentrum biedt een jaarrond
programmering. Het informatiecentrum is gratis te bezoeken en
voor het belevingscentrum moet een entreeprijs worden betaald.
 Daarmee wordt de Tonnenloods een van de grootste attracties van
Friesland?
 Ja, dat klopt.
 Hoe zit het met parkeergelegenheid voor fietsers en auto’s? Er is weinig
ruimte bij het complex zelf.
 Aan de overkant is een groot parkeerterrein. Als er grote
evenementen zijn kun je ervoor zorgen dat je daar voldoende
fietsen kwijt kunt. Voor grote evenementen wordt daarnaast gebruik
gemaakt van onder meer verkeersregelaars.
 Hoe vaak gaat de loods gebruikt worden voor grote groepen (500
mensen)? Want dit wordt waarschijnlijk vrij duur.
 Er is in de opdrachtverlening uitgegaan van minimaal twaalf van dat
soort bijeenkomsten per jaar. Ingeschat wordt dat dit meer zal zijn.
Dit wordt nog beargumenteerd uitgewerkt.
 Er is ook al een idee van welke doelgroepen?
 Ja, daar wordt op dit moment aan gewerkt.
 Komt er ook een samenwerking met de provincie Fryslân of met de
organisatie van culturele hoofdstad?
 Dat zou absoluut mogelijk zijn. Dit is nog niet uitgewerkt.
 Wat wordt gedaan met het opslagterrein?
 Het kan zijn dat er een lage garage komt voor de auto van
Rijkswaterstaat of extra geluidswerende maatregelen (overkapping
van glas). Hier is het project nog niet over uit.
 Wat voor werkzaamheden vinden plaats in het gebouwdeel van
Rijkswaterstaat?
 De werkzaamheden die hier uitgevoerd blijven worden zijn
onderhoudswerkzaamheden voor het betonningsterrein. Dit betreft
kleine werkzaamheden aan de tonnen en de schepen die aan de
overkant liggen.
 Hoe verhouden de RWS werkzaamheden zich tot het informatiecentrum
en beleefcentrum?
 Om ervoor te zorgen dat deze twee activiteiten elkaar niet in de weg
zitten, wordt de kantoorfunctie tussen het informatiecentrum en
beleefcentrum en de werkruimte van Rijkswaterstaat in geplaatst.
Voor een veilige afwikkeling wordt het RWS-verkeer gescheiden van
de bezoekersstroom; ook zijn de RWS-heftrucks geen continue
stroom. Dit gebeurt veelal ’s ochtends vroeg en aan het eind van de
dag.
 Is het gebouwdeel van Rijkswaterstaat naar verhouding niet te groot?
 Het gebouwdeel is eerder aan de kleine kant. Er werken 25 mensen
van Rijkswaterstaat. De gehele Waddenzee wordt vanaf Terschelling
betond. Rijkswaterstaat kan niet zonder het terrein.
 Is het idee er nog dat Staatsbosbeheer kantoren in de loods krijgt?
 Nee, dat is niet meer het geval. De kantoorruimte is daarvoor niet
voldoende. Wat inhoudelijk in de loods gebeurt heeft wel met het
werk van de drie partijen te maken.
 Hoe zit het met de verkeersstromen wanneer er grote groepen de
Tonnenloods bezoeken?
 Er is voor gekozen om de ingang te verplaatsen, zodat mensen niet
direct op straat staan. Als er grote evenementen zijn, dan moet
ervoor gezorgd worden dat het verkeersmanagement goed geregeld
is. Dit is onderdeel van de opzet van de uiteindelijke organisatie.
Daarbij horen dus verkeersmaatregelen. In het kader van
brandveiligheid wordt het gebouw wel voorzien van meerdere
nooduitgangen.
 Is het zojuist gepresenteerde concept, indien dit financieel rondgemaakt
wordt, het uiteindelijke concept?
 Ja, dat is wel het uitganspunt. Dit is wat wordt uitgewerkt.
 Er is geen plan B?
 Nee, op dit moment is er geen plan B.
 Wie gaat de loods exploiteren?
 Dit wordt nog besloten. Er wordt nu gewerkt aan het
exploitatiemodel. Daarna wordt bepaald wat de beste rechtsvorm is
en hoe de relatie is met de opdrachtgevers. Dit zou een stichting
kunnen zijn.
 Blijft de loods eigendom van Rijkswaterstaat?
 Ja, de loods blijft eigendom van Rijkswaterstaat.
 Komen er ook kleinere ruimtes in de loods?
 Nee, deze worden niet geplaatst. Hierin voorzien bestaande
faciliteiten op Terschelling.
 Is het een idee om iets samen te doen met de Zeevaartschool? De
zeevaartschool beschikt over een simulator.
 De Zeevaartschool zou zeker een goede partner kunnen zijn voor de
Tonnenloods. Zij passen vergelijkbare apparatuur op een andere
manier toe. Dit gesprek wordt nog aangegaan.
 In hoeverre vindt er bij de bestemmingsplanwijziging afstemming plaats
met andere bestemmingsplanwijzigingen?
 Voor wat betreft het deelgebied van de Tonnenloods vindt er
afstemming plaats met masterplan voor het havengebied. De
verschillende plannen haken in elkaar. Als een deelplan wordt
vastgesteld, moet het geen hindernis gaan vormen voor de rest.
Aan de andere kant, je wilt met het bestemmingsplan voor de loods
niet wachten op de andere plannen. Dit maakt het soms lastig.
 Worden de openingstijden van de loods in het bestemmingsplan geregeld?
 Nee, maar dit wordt wel in het eindconcept van de loods
opgenomen. Hiervoor worden kaders meegegeven.
 Komt er ook een maximaal aantal evenementen?
 Dit wordt helder, maar nu nog niet.
 Er wordt gewerkt aan een evenementenbeleid. Hoe verhoudt dit beleid
zich tot wat in de Tonnenloods gaat gebeuren?
 Het evenementenbeleid is nog niet zover dat het parallel met de
Tonnenloods kan lopen. Hier kan helaas niet op worden gewacht.

Afsluiting
Wim van Schoonhoven dankt alle bezoekers voor hun komst en sluit de avond af.
Daarnaast zegt hij toe dat er een aparte informatieavond wordt georganiseerd
over het bestemmingsplan, voor dat deze naar de gemeenteraad gaat in
september 2019, zodat over het bestemmingsplan geen onduidelijkheid bestaat.