Toekomstvisie TS25

SOS heeft actief geparticipeerd in de discussie over de Toekomstvisie TS25. In de vorige Miedbringer is daar uitgebreid aandacht aan besteed. Eind februari heeft SOS de gemeenteraad een aanvulling gestuurd als formele zienswijze op de Discussienota TS25 van december 2015. TS25 wordt in mei door de raad behandeld en vastgesteld.
Wij zeiden het eerder, dat het voor een gezonde maatschappelijke discussie nodig is niet één ‘Streefbeeld’ te schetsen, want dan valt er weinig te discussiëren. Het moeten er minstens drie zijn, die elk een andere, nadere inhoudelijke uitwerking krijgen. SOS heeft daarom vier Streefbeelden aan de gemeente geleverd voor de discussie, te weten:
A: ‘Vitale Samenleving’, met een collectief-sociaal karakter. Daarbij ligt het accent op gemeenschappelijke aandacht voor wonen, onderwijs, zorg, sociale veiligheid, leefomgeving, openbaar vervoer, collectieve voorzieningen, participatie, regierol voor de gemeente;
B: ‘Vrijstaat’, met een individueel-liberaal karakter. Daarbij ligt het accent op vrij ondernemerschap, marktgerichtheid, individuele verantwoordelijkheid, vrije ruimte voor eigen initiatieven, kwantiteit, scheiding van functies, uniformiteit, ver-Sylt-ing, Landalisering, minimale sturing gemeente, de ‘markt’ bepaalt;
C: ‘Nationaal Landschap’, met een groen-authentiek karakter. Daarbij ligt het accent op de landschappelijke en natuurlijke waarden of randvoorwaarden, kleinschaligheid, verweving van functies, kwaliteit, duurzaamheid, zelfredzaamheid, uniciteit en authenticiteit;
D: ‘Krimpgemeente’, als een soort doem-scenario, gezien de perifere ligging als eiland. Daarbij ligt het accent op beperkte sociale en economische vitaliteit, teruggang in aantrekkelijkheid, werkgelegenheid en bevolkingsaantal, verpaupering en leegstand.

SOS las dat in de gemeentelijke Discussienota TS25 gekozen is voor een zekere mengvorm, opgebouwd uit de evenwaardige onderdelen:
A. Krachtige samenleving (People);
B. Duurzame economie (Profit);
C. Waardevolle Omgeving (Planet).
Voor de beeldvorming van de toekomst maakt het echter uit welke ‘P’ bovenaan staat als politieke-maatschappelijke prioriteit. De volgorde Profit – People - Planet levert een ander toekomstbeeld op als bijvoorbeeld de volgorde Planet – People – Profit. Je kan er de visies van politieke partijen aan spiegelen. Dat alles met alles samenhangt in een soort ‘driehoek’ is duidelijk, maar geen reden om geen politieke prioriteiten te stellen. Daar is een Toekomstvisie voor, met een P van Politiek en de D van Dialoog. De Discussienota was nog vooral een ambtelijk stuk zonder fundamentele keuzen.

Nationaal Landschap

In het bovenstaande is te lezen dat SOS de suggestie van een Nationaal Landschap heeft ingebracht. Dat is echter niet terug te vinden in de Discussienota. Toch vindt SOS dat een maatschappelijke discussie waard, omdat het een antwoord kan zijn op enkele fundamentele vragen over de toekomst en authenticiteit van het eiland, met name ook in promotioneel-toeristische zin. De voor de deur liggende Waddenzee heeft het ‘predicaat’ Werelderfgoed. Dat geeft enerzijds een ‘waarde’, een ‘erkenning’ en ‘verwachting’ weer, en anderzijds een ‘koers’ waarin economische en ecologische ontwikkelingen een plaats kunnen krijgen. De Waddeneilanden zelf missen zo’n predicaat, behalve Schiermonnikoog dat het predicaat Nationaal Park mag voeren voor haar bijzondere natuurwaarden, buiten de Banck’s-polder. Die polder is tot een productielandschap verworden.
Terschelling komt volgens SOS in aanmerking voor het predicaat Nationaal Landschap. De Discussienota TS25 geeft daarvoor voldoende aanzetten onder de paragraaf ‘Natuur en landschap en cultuurhistorisch erfgoed’ en de paragraaf ‘Omgevingskwaliteit’. En het komt ook overeen met de trots die eilanders hebben voor hun bijzondere eiland. De titel Nationaal Landschap is daarvan een bevestiging, en in promotioneel oogpunt een ‘sterk merk’. Een soort ‘verdienmodel’, ook bezien vanuit de P van Profit.
VVV-Terschelling heeft al eind jaren tachtig in haar vakantiegidsen Terschelling aangeprezen met de titel ‘Nationaal Landschap’. Het project Polderpracht van Vogelbescherming Nederland past daar prachtig in.
Een Nationaal Landschap kan ongeveer worden omschreven als: “Een gebied van tenminste 10.000 hectares, die een rijkdom vertegenwoordigen aan natuurlijke en landschappelijke kwaliteiten en aan cultuur-historische waarden, bestaande uit natuurterreinen, wateren en/of bossen, cultuurgronden en nederzettingen, en die een samenhangend en harmonisch geheel vormen waardoor ze uit oogpunt van toeristisch-recreatieve belevingswaarde van bijzondere betekenis zijn”.
De concrete invulling ligt bij de gemeente, maar als gevolg van de ‘status aparte’ van Terschelling zouden geconcentreerd en gecoördineerd extra (financiële) middelen kunnen worden ingezet, zodat het resultaat meer is dan bij enkelvoudig inzetten van die instrumenten.

Hilmar Schurink, voorzitter SOS.

De Miedbringer, jaargang 55, april 2016, 1604-195, pagina 5 - 7