Op 15 december j.l. is de Eerste Kamer akkoord gegaan met de nieuwe Wet Natuurbescherming. Verwacht wordt dat de wet per 1 juli a.s. in werking zal treden. De Wet Natuurbescherming vervangt de huidige Natuurbeschermingswet1998, de Flora- en faunawet en de Boswet. De regelgeving rond de bescherming van Natura2000-gebieden is geheel in de nieuwe wet geïntegreerd. Vooral op het gebied van de bescherming van soorten treden aanzienlijke wijzigingen op. Een groot aantal plantensoorten verliest de status van beschermde soort. Daar tegenover staat dat een aantal soorten kwetsbare dagvlinders in de nieuwe wet nu een beschermde status heeft verkregen.

Bevoegdheid bij de provincies

Een van de belangrijkste wijzigingen die de nieuwe wet teweeg brengt betreft de bevoegdheid voor het handhaven van de wet, en het afgeven van vergunningen en ontheffingen. In aansluiting bij de huidige trend is de bevoegdheid door het rijk volledig doorgeschoven naar de provincies. Daarmee kan volgens Den Haag meer 'maatwerk' worden geleverd en staat de wet 'dichter bij de burger'. Een consequentie ervan is wel dat iedere provincie een eigen beleid moet ontwikkelen rondom de beschermde status van de natuur. Juist wat betreft de soortsbescherming kan dit ertoe leiden dat er per provincie verschillend beleid wordt gevoerd. De bevoegdheid ligt overigens in de praktijk voor Natura2000 al enige tijd bij de provincie.

Beschermde soorten

De soortsbescherming werd tot heden geregeld door de Flora- en faunawet. Als gevolg van een door de minister van Landbouw indertijd ondertekende Algemene Maatregel van Bestuur werden de beschermde soorten verdeeld in drie categorieën. De strikt beschermde soorten, een van de categorieën, die hun beschermde status ontlenen aan de Vogelrichtlijn, de Habitatrichlijn of andere internationale verdragen, behouden in de nieuwe wet die status. De indeling van de beschermde soorten in de categorieën 'matig beschermde soorten' en 'licht beschermde soorten' komt vooralsnog in de nieuwe wet te vervallen. In de Flora- en faunawet gold voor de licht beschermde soorten de regel dat sprake kon zijn van vrijstelling van de wet indien activiteiten of projecten "geen verandering teweeg brengen in de algemeen goede staat van instandhouding van de soorten in Nederland". Nu in de nieuwe wet het onderscheid tussen de matig en licht beschermde soorten is vervallen, lijkt de beschermde status van de voorheen licht beschermde soorten te zijn aangescherpt, Het gaat hier voornamelijk om algemene soorten als konijn, haas en enkele soorten muizen.

Jaarrond beschermde nesten

In de Flora- en faunawet zijn de nesten van een aantal soorten broedvogels jaarrond beschermd. Het gaat vooral om de nesten van roofvogels en kolonievogels als blauwe reiger. De nieuwe Wet Natuurbescherming heeft dit artikel uit de Flora- en faunawet vooralsnog niet overgenomen.

Beschermde soorten

Een belangrijke verandering betreft de lijst van beschermde soorten. Vooral de lijst van beschermde planten is aanzienlijk ingekort. Het gevolg ervan is dat tal van tot nu toe beschermde soorten hun beschermde status in de nieuwe wet verliezen. Daaronder zijn bijna alle soorten orchideeën, vreemd genoeg met uitzondering van de dennenorchis. Ook de tot voor kort beschermde muurplanten, zoals tongvaren en steenbreekvaren, verliezen hun beschermde status. Aan de andere kant is juist het aantal soorten beschermde dagvlinders sterk uitgebreid, en hebben enkele erg kwetsbare soorten een nieuwe beschermde status verkregen.

Boswet

De oude boswet is tevens onderdeel geworden van de nieuwe Wet Natuurbescherming. De herplantplicht bij het vellen van bos blijft in stand. Een uitzondering wordt echter gemaakt voor projecten waarbij het vellen van bos een onderdeel is van beheersmaatregelen die vanuit Natura2000 worden genomen.

Gevolgen voor Terschelling

Voor de beschermde status van soorten op Terschelling treedt een aantal veranderingen op. Er verandert niets met betrekking tot de strikt beschermde soorten uit de oude Flora- en faunawet en voor vogels. Groenknolorchis, drijvende waterweegbree, zandhagedis, rugstreeppad en vleemuizen behouden hun beschermde status als gevolg van internationale afspraken. Voor vogels is de regelgeving rond opzettelijke verstoring juist wat aangescherpt. Van de lijst van beschermde plantensoorten blijft voor de situatie op Terschelling vrijwel niets over. De lijst is dusdanig uitgedund dat alleen de dennenorchis een beschermde status behoud. Daarnaast is in de lijst nieuw opgenomende grote leeuwenklauw, een zeldzame plantensoort die op Terschelling soms eens ergens opduikt. Ook het gevlekt zonneroosje, een soort die tot in de zeventiger jaren van de vorige eeuw nog op Terschelling voorkwam, is beschermd. De op Terschelling voorkomende soorten dagvlinders, die in de nieuwe wet een beschermde status hebben verworven, zijn kommavlinder, duinparelmoervlinder, grote parelmoervlinder, zilveren maan en de inmiddels van Terschelling verdwenen aardbeivlinder. 

NNN

De nieuwe Wet Natuurbescherming biedt een juridische basis voor de bescherming van terreinen die deel uitmaken van de Ecologische Hoofdstructuur. Dit netwerk heeft echter een nieuwe naam gekregen, namelijk Nationaal Natuurnetwerk (NNN).