Raad van State
Afdeling Bestuursrechtspraak
Postbus 20019
2500 EA Den Haag      

Terschelling, 23 januari 2017

Betreft: Beroep inzake Beheerplan Natura2000 ‘Duinen van Terschelling’
---------------------------------------------------------------------------------------------
Hoogedelachtbaren,

Ondergetekenden:
A. Platform Duurzaam Landschap Terschelling (hierna het Platform) in de persoon van haar voorzitter de heer R. van Zandwijk, vertegenwoordigend een aantal betrokken Terschellinger burgers en organisaties bij de problematiek van natuur, kust, klimaatverandering en zeespiegelstijging, waarvan de namen zijn opgenomen in Bijlage 1. Het Platform heeft een zienswijze ingediend op het Ontwerpbeheerplan die onder nummer Z-13 is behandeld in de Nota van Antwoord;
en
B. Stichting Ons Schellingerland, opgericht in 1962, gevestigd op Terschelling (hierna SOS) vertegenwoordigd door haar voorzitter H.F. Schurink (tevens lid Platform en mede-indiener van zienswijze Z-13) en secretaris J.A. Smit. SOS is belanghebbende in de zin van art.1.2 onder 3 van de Awb, conform de doelstelling en de historie van de stichting, kort samengevat “Behoud van het eilander eigene”. De statuten art.2 (‘doel’) en art.3 (‘middel’) zijn opgenomen in Bijlage 2. SOS is ernstig verontrust over de ontwikkelingen naar aanleiding van het antwoord en besluit in de Nota van Antwoord. Deze zijn in strijd met het Terschellinger belang.

Gelezen hebbend: 

De zienswijze Z-13 van het Platform en de tekst in de Nota van Antwoord:
1. “Inspreker maakt zich zorgen om erosie in de Cupidopolder en oostkant Boschplaat”;
2. “Inspreker constateert dat de doelen van enkele habitattypen onzeker zijn vanwege erosie in de Cupido’s Polder en Boschplaat. Toch wordt de erosie niet onderzocht, worden geen maatregelen genomen om habitattypen te behouden of te herstellen”.

De Nota van Antwoord gaat daarop in met het volgende:
3. “In dit soort gebieden prevaleert de natuurlijke dynamiek, derhalve is de koppeling van gewenste zandsuppleties en de mogelijkheid van een washover tussen Paal 27 en 28 niet gewenst”;
4. “De maatregelen voor het herstel van een washover moeten nader uitgewerkt worden”;
5. “Cupido’s Polder en omgeving liggen ruim buiten de primaire zeekering, welke door RWS vastgesteld is. Daarnaast is de dynamiek en dus ook de erosie een belangrijk onderdeel van de natuurwaarden en het realiseren van Natura2000-doelstellingen. Door de erosie verdwijnen ter plaatse inderdaad habitattypen, maar er komen ook andere habitattypen (slik en zandplaten, kwelderbegroeiïngen en embryonale duinen) voor terug”.

Overwegende:

1. dat in het kader van het Beheerplan Natura2000 ‘Duinen van Terschelling’ voor het gebied ten oosten van Paal 26, genoemd de Eilandstaart of Cupidopolder, de volgende habitattypen in stand gehouden moeten worden (behoud oppervlakte en kwaliteit):
a. Zilte pioniersbegroeiïngen;
b. Schorren en zilte graslanden;
c. Witte duinen;
d. Embryonale duinen;
e. Grijze duinen;
f. Vochtige duinvalleien.
Herstel van de dynamiek en daarmee een duurzame ontwikkeling van de habitattypen biedt garantie voor het behoud van de functie als broedgebied voor onder andere strandbroeders. Net zo belangrijk is de betekenis als hoogwatervluchtplaats, rust- en fourageergebied voor vele vogelsoorten. Het gaat hier om de gebieds- en landgebonden interne dynamiek.

2. dat deze Natura2000-doelen door ondergetekenden als zodanig niet ter discussie worden gesteld. Er is sprake van onvoldoende middelen of maatregelen om de doelen te behalen;

3. dat dit ook van belang is vanwege de mogelijke precedentwerking;

4. dat ten oosten van Paal 26, de Eilandstaart of Cupidopolder, al sinds enkele decennia sprake is van ernstige kustafslag of erosie. Dit komt omdat sprake is van externe dynamiek in het zeegebied tussen Terschelling en Ameland. De ‘zandhonger’ van de Waddenzee, klimaatverandering en zeespiegelstijging spelen hierin ook een rol, en zijn van toenemende betekenis en invloed op het genoemde gebied.

5. dat bij de opstelling van het Beheerplan en de te behouden habitattypen wordt of is verondersteld dat de geconstateerde afslag/erosie in het zeegat tussen Terschelling en Ameland een veranderingscyclus kent van 60 jaar;

6. dat deze 60-jaren cyclus niet blijkt uit de kustontwikkelingen die zijn terug te zien op de exact ingemeten Topografische kaarten vanaf 1854, noch op de Hydrografische kaarten vanaf die zelfde periode: 1831, 1865, 1894, 1916 e.v.

7. dat dit ook blijkt uit Kaartbijlage 3 waarop de veranderingen in kustlijn op de oostpunt van Terschelling over elkaar heen staan geprojecteerd over de diverse jaren op grond van de respectievelijke Topografische kaarten vanaf 1854;

8. dat derhalve sprake is van een onjuist uitgangspunt onder de Natura2000-doelstellingen. Van “Behoud van areaal” is geen sprake, zoals blijkt uit Kaartbijlage 4;

9. dat op de respectievelijke Topografische kaarten niets blijkt uit de aanwezigheid – ooit – van een zogenoemd ‘Washover-systeem’ op de oostpunt of op de Boschplaat van Terschelling;

10. dat hier sprake is van een onjuist uitgangspunt onder de Natura2000-doelstellingen;

11. dat in 1990 een - administratieve - Basiskustlijn (BKL) voor de kust van Terschelling is vastgesteld door Rijkswaterstaat en het bestuurlijk Provinciaal Overleg Kust op grond van de toenmalige - te handhaven - laagwaterlijn en de veronderstelling van een relatief stabiele kustlijnsituatie;

12. dat die Basiskustlijn (BKL) voor het gebied ten oosten van Paal 26, op de Eilandstaart of Cupidopolder, ontbreekt, waarmee Rijkswaterstaat voor dat kustbeheer ter plaatse niet verantwoordelijk is;

13. dat dit feit in het Beheerplan Natura2000 ‘Duinen van Terschelling’ niet wordt ontkent, maar spreekt over ‘dynamische ontwikkeling’ of ‘natuurlijke dynamiek’;

14. dat inmiddels ca. 440 hectare van de Eilandstaart/Cupidopolder van Terschelling, ten oosten van Paal 26, in zee is verdwenen door kustafslag/erosie, en dat dit een voortgaand proces is dat bij elke storm plaatsvindt. Het zeegat van Ameland is inmiddels 2,5 kilometer breder geworden, en het eiland Terschelling (het Europees Natuurreservaat De Boschplaat) 2,5 kilometer korter. Er is dus geen sprake van areaalbehoud in het kader van Natura2000, integendeel;

15. dat in dat kader door de opstellers van het Natura2000-beheerplan gesproken is dat: “Zee is ook natuur”;

16. dat deze constatering als zodanig juist, is, maar dat ‘zee’ geen landgebonden ‘natuur’ is binnen de doelstellingen en landgebonden habitattypen van Natura2000 ‘Duinen van Terschelling’;

17. dat ‘zee’ (dus) niet een te handhaven habitattype is binnen Natura2000 ‘Duinen van Terschelling’;

18. dat hier sprake is van een onjuist uitgangspunt onder de Natura2000-doelstellingen;

19. dat op pagina 180 van het Ontwerpbeheerplan bij ‘knelpunten’ wordt vermeld dat: “De jonge successiestadia op de Eilandstaart ten prooi vallen aan de voortgaande kustafslag bij de Cupidopolder. Hierdoor zijn de instandhoudingsdoelstellingen die voor dit gebied gelden in het geding en kunnen niet gehaald worden”;

20. dat geen enkel overheidsorgaan de verantwoordelijkheid draagt, of wil dragen, voor de kustafslag/erosie ten oosten van Paal 26, de Cupidopolder. Het valt buiten de door Regering en Parlement in 1990 gekozen, in 1992 door het Provinciaal Overleg Kust (POK) voorgestelde en door de Minister in 1994 vastgestelde Basiskustlijn (met als beleidsuitgangspunt “Dynamisch handhaven”).

Samenvattend:
A. dat op drie punten aan de onderliggende uitgangspunten onder de gewenste habitattypen (instandhoudingsdoelstellingen) ten oosten van Paal 26, de Eilandstaart of Cupidopolder, niet tegemoet gekomen wordt;
B. dat strijdigheid bestaat tussen de Natura2000-instandhoudingsdoelstellingen en interne dynamiek enerzijds, en de feitelijke erosieve ontwikkelingen en externe dynamiek rond kust en zeespiegelstijging ten oosten van Paal 26 anderzijds;
C. dat het Platform de afgelopen 8 jaar deze problematiek vanuit burgerinitiatief en direct belang als eilander inwoners herhaaldelijk en deskundig aan de orde heeft gesteld en hierover met alle betrokken partijen heeft gecommuniceerd, ook namens andere eilander organisaties zoals SOS en diverse Buren-organisaties;

Verzoekt de Raad van State:

1. Aan te (laten) geven door de verantwoordelijke overheden hoeveel hectare areaal verlies/afslag ten oosten van Paal 26 acceptabel is in het kader van de Natura2000-doelstellingen. Elke afslag vanaf heden is in strijd met de Natura2000-doelstellingen/wet;

2. De hierboven onder A en B genoemde strijdigheden in het belang van Natura2000 ten oosten van Paal 26 op te (laten) heffen, de gepaste maatregelen en middelen beschikbaar te (laten) stellen en daarmee te voorkomen dat het Beheerplan Natura2000 voor dat gebied Eilandstaart een ‘Dode Letter’ wordt en de verdere kustafslag/erosie middels externe dynamiek wordt gelegitimeerd.
Flexibeler kustlijnbeheer mag niet leiden tot verkleining van het totale areaal natuurgebied als gevolg van structurele erosie. Dit zou een opgave moeten zijn voor de Minister van Infrastructuur en Milieu, samen met de Minister van Economische Zaken.

Namens het Platform: R. van Zandwijk-voorzitter 

Namens SOS:  H.F. Schurink-voorzitter,  J.A. Smit-secretaris