SOS Terschelling

Door SOS op za, 01/12/2012 - 12:14
Norderney

Norderney

In 1998 moest ik een Waddencongres op Norderney toespreken. Dat eiland bestaat uit een karakterloos stadje vol kuurhotels, een vliegveld voor charters met kuurtoeristen, een haven en veel duin. Geen polder. Ik vertelde dat ik van 5 eilanden verderop kwam, "waar het vele keren mooier is dan hier, op Norderney". De zaal begon te fluiten.

In 1962 kwamen in ons huis op Formerum de oprichters van SOS bijeen, waaronder Cees Roggen, Gerhard en Guus van Dieren, Jo Smit en Jet Schroo. De krachtige anti-Norderney visie van Cees Doeksen herinner ik mij niet, wel de jeremiade van tante Jet, die wilde dat de eilander vrouwen weer in kap en jak gekleed zouden gaan. Ik schreef daarop een satirisch commentaar in de Harlinger Courant, waarna tante Jet zich woedend vervoegde op mijn studentenadres in Amsterdam, met de mededeling dat ik niet meer op een stukje nalatenschap hoefde te rekenen. Zij was een vermogende apothekeres, maar dat wist ik toen niet, en ook niet dat zij mij wat had toegedacht. Had ik mijn mond maar gehouden. Maar Jet Schroo was wel de eerste die nieuwbouw in de oude Terschellinger stijl doorvoerde. Haar huis staat schuin achter de oude melkfabriek.

We hebben het hier gered, kijk maar naar de andere eilanden. De Koog op Texel dat is overgenomen door de McDonaldisering, het rare Ameland met z'n lelijke campings en misplaatste hotels, of Schiermonnikoog, waar in het duin een serie zwarte doodskisten is gebouwd, die vakantiebungalows moeten voorstellen. Helaas kruipt ook bij ons de lelijkheid nog altijd het landschap in, zoals de grote grijze bunker die hotel Paal 8 heet, het glaspaleis waar hotel Europa stond, en jaren geleden de Oostduitsige blokkenbouw van toen hotel Victoria en de dormitory van de campus. Aan de mooiste baai van Nederland! Dat er nu alom in Terschellinger stijl wordt gebouwd is een teken van zelfbewustheid, een besef van de noodzaak om de harmonische ruimtelijke beleving niet te vernielen met smakeloosheid, pseudo-moderniteit of willekeur. Zie de simulator: kan iemand uitleggen wat die malle gevel voorstelt? Dat de architect dus in de war was?

Ik liep eens met de toenmalige burgemeester van Zaanstad door het totaal verpeste centrum van wat ooit een mooi Zaans stadje is geweest, en vroeg hem naar het waarom. "Je hebt een paar generaties nodig van wethouders vol ambitie en zonder smaak, een willoze gemeenteraad en vuige projectontwikkelaars, dat is genoeg".

Wat Cees Doeksen in 1958 opschreef kan niet genoeg worden geprezen. Een zeldzame visionair. En tante Jet zou verheugd zijn over zoveel eilander traditie, dorpsschoon, landschap en natuur die bewaard bleven en nu diep worden gekoesterd.

Wouter van Dieren

De Miedbringer, 51, december 2012, pag. 13